• نویسنده :
• 1402-04-23

قرارداد هوشمند چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؟

قراردادهای هوشمند قراردادهای دیجیتالی هستند که برای خودکارسازی فرآیندها، تراکنش ها و سایر عملیات ها استفاده می شوند. آنها در برنامه های کامپیوتری کدگذاری می شوند که از فناوری بلاک چین برای تضمین ذخیره سازی و دسترسی ایمن داده ها استفاده می کنند.

قراردادهای هوشمند از اوایل دهه 2000 وجود داشته اند، اما توسعه آنها در سال های اخیر به دلیل محبوبیت روزافزون فناوری بلاک چین افزایش یافته است. قراردادهای هوشمند را می توان برای انواع کاربردهای مختلف از خدمات مالی گرفته تا اسناد حقوقی مورد استفاده قرار داد و در بسیاری از صنایع مفید است. آینده قراردادهای هوشمند روشن به نظر می رسد زیرا شرکت های بیشتری شروع به کشف مزایای بالقوه خود از طریق اتوماسیون و اقدامات امنیتی می کنند.

آشنایی با قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند مزایای بسیاری را برای مشاغل و افراد به طور یکسان ارائه می دهند. قراردادهای هوشمند با ارائه یک سیستم ایمن و خودکار برای تراکنش ها، می توانند هزینه پردازش پرداخت ها و حل و فصل اختلافات را تا حد زیادی کاهش دهند. این به این دلیل است که آنها بسیاری از کارهایی را که به صورت دستی انجام می شد را خودکار می کنند و خدمات حقوقی گران قیمت و واسطه ها را از بین می برند.

علاوه بر این، قراردادهای هوشمند با ایجاد یک رکورد غیرقابل تغییر از تمام تراکنش‌ها در بلاک چین به کاهش تقلب کمک می‌کنند. علاوه بر این، از آنجایی که داده های ذخیره شده در یک بلاک چین از نظر رمزنگاری ایمن هستند، در برابر دستکاری یا دستکاری منابع خارجی بسیار مقاوم است.

با این حال استفاده از قراردادهای هوشمند نیز معایبی دارد که باید قبل از تصمیم به بستن قرارداددر نظر گرفته شود. به عنوان مثال، اگر خطاها در حین کدگذاری رخ دهد، این خطاها به طور بالقوه می تواند منجر به زیان های مالی عمده به دلیل اجرای نادرست تراکنش ها یا سایر فرآیندهای درون پایگاه کد قرارداد شود.

علاوه بر این، از آنجایی که اکثر بلاک چین‌ها بدون مجوز هستند، هر کسی می‌تواند به آن‌ها دسترسی داشته باشد و این امر آنها را در برابر عوامل مخربی که تلاش می‌کنند بدون شناسایی از نقص‌های کدهای قرارداد برای منافع خود سوءاستفاده کنند، آسیب‌پذیر می‌کند. در هنگام توسعه سیستم های قرارداد هوشمند به منظور اطمینان از حداکثر ایمنی هنگام انجام تجارت بر روی یک شبکه دفتر کل توزیع شده مانند Ethereum یا Hyperledger Fabric اجرا می شود.

ساخت یک قرارداد هوشمند

اولین قدم در توسعه یک قرارداد هوشمند، تعریف اهداف پروژه و تصمیم گیری در مورد پلتفرم بلاک چین است. قبل از شروع توسعه، مهم است که شرایط مرتبط با قراردادهای هوشمند مانند ماشین مجازی اتریوم (EVM) و Solidity را درک کنید تا بتوان کدگذاری را به درستی انجام داد.

علاوه بر این، برخی تحقیقات نیز باید در مورد ابزارها و منابع توسعه موجود انجام شود تا بتوان از آنها برای ایجاد قراردادهای قوی استفاده کرد. گزینه های محبوب عبارتند از Truffle Suite، Meta Mask، Remix IDE و Open Zeppelin Framework

هنگامی که یک پلتفرم انتخاب شد و ابزارهای لازم شناسایی شد، زمان شروع به نوشتن کد برای قرارداد است. این فرآیند شامل استفاده از زبان های برنامه نویسی مانند Solidity یا Vyper بسته به اینکه کدام پلتفرم انتخاب شده است در حالی که استانداردهای صنعت را رعایت می کند و همچنین تعریف توابعی است که اقدامات خاصی را در نمودار جریان منطقی قرارداد نشان می دهد.

پس از تکمیل این مرحله، توسعه‌دهندگان باید کد خود را قبل از استقرار آن در شبکه دفتر انتخابی خود به طور گسترده آزمایش کنند تا مطمئن شوند که هیچ خطا یا آسیب‌پذیری وجود ندارد.

 زمانی که کد به طور کامل آزمایش شد و به درستی به کار گرفته شد، کاربران می‌توانند از طریق برنامه‌های کیف پول یا سایر رابط‌های ارائه‌شده توسط ارائه‌دهندگان شخص ثالث با آن تعامل داشته باشند، بسته به اینکه کدام پلتفرم در ابتدا انتخاب شده است.

با انجام موفقیت آمیز تمام این مراحل، توسعه دهندگان اکنون یک قرارداد هوشمند کاملاً کاربردی خواهند داشت که به طور ایمن در سراسر شبکه های غیرمتمرکز اجرا می شود و به آنها امکان می دهد معاملات تجاری را بدون ترس از تقلب یا دستکاری منابع خارجی انجام دهند.

موارد استفاده از قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند را می توان در زمینه های مختلف، از امور مالی گرفته تا مدیریت زنجیره تامین و حتی برنامه های قانونی مورد استفاده قرار داد. در حوزه مالی، قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی فرآیندهایی مانند پرداخت‌ها، معاملات اوراق بهادار و مشتقات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر به طرف های درگیر در این تراکنش ها امکان می دهد تا دارایی ها را به صورت ایمن منتقل کنند و در عین حال نیاز به واسطه های شخص ثالث یا خدمات حقوقی پرهزینه را از بین ببرند.

علاوه بر این، با کمک فناوری بلاک چین، قراردادهای هوشمند می‌توانند ویژگی‌هایی مانند توکن‌سازی را ارائه دهند که به کاربران امکان می‌دهد ارزهای دیجیتالی خود را ایجاد کنند که سپس می‌توانند در صرافی‌های سراسر جهان بدون تکیه بر روش‌های سنتی بانکداری معامله شوند.

از نظر مدیریت زنجیره تامین، قراردادهای هوشمند به شرکت ها کمک می کند تا با ردیابی کالاها در هر مرحله از تولید، با استفاده از سوابق تغییرناپذیر ذخیره شده در دفتر کل توزیع شده، عملیات خود را ساده کنند. این تضمین می‌کند که همه داده‌های مرتبط با یک محصول در طول چرخه عمر آن امن و دقیق هستند و به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا سطوح موجودی را به طور موثرتری نظارت کنند و در عین حال هزینه‌های مرتبط با الزامات اسناد دستی را نیز کاهش دهند.

علاوه بر این، همچنین به مشتریان در هنگام خرید محصولات شفافیت کاملی را ارائه می‌کند، زیرا آنها می‌توانند به لطف سوابق قابل تأیید ذخیره شده در پایگاه کد هر قرارداد، ببینند دقیقاً مبدأ خریدشان در هر مقطع زمانی  از کجا انجام شده است.

در نهایت، قراردادهای هوشمند به دلیل توانایی آنها برای طرفین درگیر در یک توافق یا معامله بین خود یا چندین نهاد در سراسر حوزه قضایی، در حرفه حقوقی کاربرد پیدا کرده اند. کدهای قرارداد هوشمند سابقه تغییر ناپذیری از توافقات را فراهم می کند که نه تنها اختلافات احتمالی را حذف می کند بلکه به ساده سازی اسناد پیچیده مورد نیاز هنگام انعقاد اسناد قانونی مانند وصیت نامه یا اسناد املاک نیز کمک می کند.

با استفاده از این فناوری، وکلا و سایر متخصصان اکنون به سیستم های خودکار دسترسی دارند که آنها را قادر می سازد وظایف را به سرعت انجام دهند و در عین حال از دقت و انطباق در تمام مراحل بدون نیاز به مداخله پرهزینه انسانی اطمینان حاصل کنند.

تفاوت های قرارداد هوشمند و قرارداد معمولی

1. هوشمندی: قرارداد هوشمند، به کمک تکنولوژی های نوین مانند بلاکچین و قرارداد های هوشمند (Smart Contracts)، قابلیت اجرای خودکار و بدون واسطه را دارد. این نوع قرارداد به وسیله برنامه های کامپیوتری کدنویسی شده است که بر اساس شرایط تعریف شده در قرارداد به صورت خودکار اجرا می‌شوند. به این ترتیب، نیازی به واسطه‌گری انسانی برای انجام و تطبیق قراردادها نیست.

2. بلاکچین: یکی از ویژگی‌های اصلی قرارداد هوشمند، استفاده از تکنولوژی بلاکچین است. بلاکچین، یک سیستم غیرمتمرکز است که اطلاعات قراردادها را در بلوک‌های متصل به هم ذخیره و تغییرات را به صورت عمومی و شفاف منتشر می‌کند. این امر باعث می‌شود که قراردادها بسیار شفاف و قابل اثبات باشند و هیچ شخصی قادر به تغییر آن‌ها نباشد.

3. اتوماسیون: قرارداد هوشمند قابلیت اتوماسیون را دارد، به این معنی که هنگام برقراری شرایط مشخص در قرارداد، عملیات مربوطه به صورت خودکار انجام می‌شود. به عنوان مثال، در یک قرارداد هوشمند برای فروش یک محصول، هنگام دریافت پرداخت، محصول به صورت خودکار به خریدار تحویل می‌شود بدون اینکه نیاز به دخل و تصرف افراد باشد.

4. قابلیت برنامه‌ریزی: قرارداد هوشمند می‌تواند برنامه‌ریزی شود و به شرایط و نیازهای خاصی پاسخ دهد. این به معنی این است که می‌توان برای یک قرارداد هوشمند الگوریتم‌های پیچیده‌تری را تعریف کرد و برنامه‌های خاصی را در آن اجرا کرد. این امر انعطاف بیشتری را به توسعه دهندگان و کاربران قرارداد هوشمند می‌دهد.

به طور کلی، قرارداد هوشمند در مقایسه با قرارداد معمولی، امکانات بیشتری از جمله اتوماسیون، شفافیت و قابلیت برنامه‌ریزی را در اختیار قرار می‌دهد. این باعث می‌شود که قرارداد هوشمند در صنایع و حوزه‌های مختلفی مانند بیمه، مالی، زنجیره تأمین و غیره مورد استفاده قرار بگیرد و روند انجام معاملات را تغییر دهد.

کدام بلاک چین برای نوشتن قرارداد هوشمند مناسب است؟

برای نوشتن قرارداد هوشمند، بلاکچین‌هایی که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را دارند، مناسب هستند. بلاکچین‌هایی مانند Ethereum (اتریوم) و EOS (ای‌اواس) که از زبان‌های قرارداد هوشمند مانند Solidity و C++ پشتیبانی می‌کنند، برای نوشتن و اجرای قراردادهای هوشمند مناسب هستند. هر کدام از این بلاکچین‌ها قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و انتخاب بین آنها بستگی به نیازها و الزامات پروژه شما دارد.

Ethereum یکی از محبوب‌ترین بلاکچین‌هایی است که قراردادهای هوشمند را پشتیبانی می‌کند. از زبان Solidity استفاده می‌کند و به کمک ماشین مجازی Ethereum (EVM)، اجرای قراردادهای هوشمند را امکان‌پذیر می‌سازد. با استفاده از Ethereum، می‌توانید قراردادهای هوشمندی را بنویسید که امکاناتی مانند توکن‌های قابل معامله (ERC-20)، قراردادهای دارایی رمزنگاری شده (ERC-721) و غیره را فراهم می‌کند.

همچنین، بلاکچین EOS نیز قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را دارد. از زبان C++ برای نوشتن قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند و با اجرای سریع و مقیاس‌پذیری بالا مورد توجه قرار گرفته است.

با انتخاب بلاکچینی که به نیازها و الزامات پروژه شما می‌پردازد، می‌توانید قراردادهای هوشمندی ایجاد کنید که قابلیت‌ها و قوانین مورد نظر شما را پوشش دهند. 

این مقالات میتواند برای شما مفید باشد.

استفاده از بلاک‌چین در صنعت بانکداری

بلاک چین چیست؟ اهمیت و کاربرد آن

نتیجه گیری

در نتیجه، قراردادهای هوشمند به دلیل توانایی آنها در خودکارسازی فرآیندها، کاهش هزینه ها و ارائه اقدامات امنیتی پیشرفته به ابزاری قدرتمند برای مشاغل و افراد تبدیل شده است. آنها قادر به انجام انواع مختلفی از وظایف مختلف از خدمات مالی مانند پرداخت ها و معاملات اوراق بهادار تا مدیریت زنجیره تامین و اسناد قانونی هستند.

کاربردهای بالقوه برای این فناوری نامحدود به نظر می رسد زیرا شرکت های بیشتری شروع به کشف مزایای آن می کنند تا تعیین کنند چگونه می توانند از آن در عملیات خود به بهترین نحو استفاده کنند. با ادامه حرکت جهان به سمت آینده دیجیتالی، این احتمال وجود دارد که قراردادهای هوشمند به دارایی بزرگتری برای کسانی تبدیل شوند که به دنبال بهینه سازی فعالیت های روزانه خود هستند و در عین حال هزینه های مرتبط با کار دستی را نیز کاهش می دهند.