• نویسنده :
• 1402-12-07

گیت (Git) چیست؟

گیت معروف ترین و محبوب ترین سیستم کنترل ورژن در جهان است که اکثر برنامه نویسان از آن برای مدیریت پروژه هایشان استفاده میکنند. در گذشته هنگامی که پروژه ها بزرگ و بزرگتر و افراد بیشتری به تیم توسعه دهنده اضافه میشدند باگ های غیر منتظره زیادی به وجود می آمدند و مدیریت تغییرات پروژه و مشاهده کدهای گذشته و بازیابی کدهای پروژه برای زمانی خاص کار بسیار دشوار و حتی ناممکن بود. گیت با امکانات بسیار زیادش برای حل تمام این مشکلات بوجود آمده است و به رایگان در اختیار برنامه نویسان و توسعه دهندگان قرار گرفته است.

گیت یک سیستم کنترل نسخه توزیع شده است که به مدیریت و ردیابی تغییرات در کدهای منبع باز و پروژه‌های نرم‌افزاری کمک می‌کند. این ابزار ابتدا توسط لینوس توروالدز توسعه داده شد و اکنون به عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای موجود برای مدیریت کد منبع به حساب می‌آید. گیت به عنوان یک سیستم کنترل نسخه عمل می‌کند که تغییرات در فایل‌های مختلف را ثبت، مدیریت و پیگیری می‌کند. این ابزار به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد تا به راحتی تغییرات خود را در کدها اعمال کنند و به وضعیت قبلی یا تاریخچه‌ی تغییرات بازگردند.

یکی از ویژگی‌های برجسته گیت این است که یک سیستم توزیع شده است. این بدین معناست که هر فردی که دسترسی به مخزن (repository) داشته باشد، می‌تواند یک کپی کامل از آن را بر روی کامپیوتر خود داشته باشد و بدون نیاز به اتصال مداوم به شبکه، تغییرات خود را در آن اعمال کند. گیت اجازه می‌دهد تا برنامه‌نویسان برای انجام تغییرات یا توسعه پروژه، از شاخه‌ها استفاده کنند. با استفاده از شاخه‌ها، می‌توان به راحتی کدها را تغییر داده و پس از اتمام کار، آن‌ها را با شاخه اصلی (معمولاً master) ادغام کرد.

گیت امکان همکاری و گروه‌بندی در توسعه پروژه‌ها را فراهم می‌کند. افراد مختلف می‌توانند به عنوان همکاران یا مشارکت‌کنندگان در یک پروژه، با هم کار کنند و تغییرات خود را به صورت همگانی مدیریت کنند. گیت دارای یک اکوسیستم گسترده از ابزارها، پلتفرم‌ها و خدمات است که به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد تا بهترین استفاده را از این ابزار مهم کنند. این شامل وب‌سایت‌ها و سرویس‌هایی مانند GitHub، GitLab و Bitbucket است.

یکی از ویژگی‌های بارز گیت، قابلیت توزیع شده آن است که به هر فردی که دسترسی به مخزن داشته باشد، اجازه می‌دهد تا یک کپی کامل از مخزن را بر روی کامپیوتر خود داشته باشد و بدون نیاز به اتصال مداوم به شبکه، تغییرات خود را در آن اعمال کند. این ویژگی باعث می‌شود که گیت به عنوان یک سیستم کنترل نسخه توزیع شده شناخته شود که امنیت و انعطاف بالایی برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند.

با استفاده از گیت، برنامه‌نویسان می‌توانند به راحتی کدهای خود را مدیریت کنند، تغییرات خود را به صورت همزمان با همکاران خود به اشتراک بگذارند و به راحتی بین شاخه‌ها حرکت کنند. این سیستم قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند ادغام خودکار تغییرات، مدیریت مشکلات و کددهی را نیز فراهم می‌کند که باعث بهبود کارایی و کیفیت توسعه نرم‌افزار می‌شود.

انعطاف‌پذیری گیت

انعطاف‌پذیری گیت به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که کدهای منبع خود را با استفاده از دستورات ساده و کارآمدی مدیریت کنند. یکی از ویژگی‌های اصلی که این ابزار را انعطاف‌پذیر می‌کند، امکان پیاده‌سازی کد منبع فقط با یک دستور است.

وقتی که یک برنامه‌نویس تغییراتی در کد منبع اعمال می‌کند و می‌خواهد این تغییرات را در مخزن گیت ذخیره کند، می‌تواند با استفاده از یک دستور، تمامی تغییرات خود را به صورت موقت در یک فایل موقت ذخیره کند. سپس با دستوراتی مانند git add . (که تمامی فایل‌های تغییر یافته را به مرحله staging اضافه می‌کند) و git commit -m "message" (که تغییرات را به طور کامل ثبت می‌کند)، می‌تواند تغییرات را به مخزن اصلی اعمال کند.

این امکان به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد تا با سادگی و سرعت، کدهای خود را به روزرسانی و مدیریت کنند، بدون اینکه نیاز به استفاده از ابزارها یا فرایندهای پیچیده‌ای داشته باشند. این امر باعث افزایش بهره‌وری و کیفیت توسعه نرم‌افزار می‌شود، زیرا برنامه‌نویسان می‌توانند بر روی تغییرات خود تمرکز بیشتری داشته باشند و به سرعت به نتایج مطلوب دست یابند.

گیت هاب؛ میزبانی مخازن گیت

گیت‌هاب (GitHub) یک سرویس میزبانی مخازن گیت (Git repositories) است که توسط شرکت GitHub، Inc. ارائه می‌شود. این سرویس به برنامه‌نویسان امکان می‌دهد تا مخازن مربوط به پروژه‌های نرم‌افزاری خود را در اینترنت میزبانی کنند و از ابزارها و ویژگی‌های متنوع آن برای مدیریت و همکاری در توسعه پروژه‌ها استفاده کنند. برنامه‌نویسان می‌توانند مخازن گیت خود را بر روی GitHub ایجاد کنند و کدهای خود را به صورت آنلاین در آن‌ها مدیریت کنند. این سرویس امکانات متنوعی برای مدیریت نسخه‌ها، ادغام تغییرات و مشاهده تاریخچه کدها را فراهم می‌کند.

GitHub به برنامه‌نویسان امکان می‌دهد تا به صورت همزمان و همکاری با دیگران، کدهای خود را توسعه دهند. این سرویس ابزارهایی مانند pull request و issue tracking را فراهم می‌کند که به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا با دیگران در ارتباط باشند و بهبود‌ها و تغییرات را به پروژه‌ها اضافه کنند. GitHub به برنامه‌نویسان امکان می‌دهد تا مستندات پروژه‌های خود را در کنار کدهایشان میزبانی کنند. این امر به دیگر کاربران کمک می‌کند تا به راحتی اطلاعات مورد نیاز را پیدا کنند و درک بهتری از پروژه‌ها داشته باشند.

GitHub ابزارهایی برای مدیریت مسائل و مشکلات پروژه‌ها را فراهم می‌کند. برنامه‌نویسان می‌توانند مشکلات خود را گزارش دهند و به صورت جمعی بر روی حل آن‌ها کار کنند. GitHub ابزارهایی برای تحلیل کدها و انجام بازبینی کد ارائه می‌دهد. این امکان به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا کیفیت کدهای خود را بهبود بخشند و مشکلات را پیشگیری کنند.

به طور کلی، GitHub یک سرویس متن باز و قدرتمند است که برنامه‌نویسان را در توسعه و مدیریت پروژه‌های نرم‌افزاری بهبود می‌بخشد و امکاناتی برای همکاری و توسعه مشترک را فراهم می‌کند.

امنیت گیت

امنیت در گیت یکی از جنبه‌های حیاتی است که برای هر سیستم مدیریت نسخه لازم است. زیرا گیت به عنوان یک سیستم توزیع‌شده مدیریت نسخه، حاوی اطلاعات حساس و کدهای مهم پروژه‌ها است. در اینجا تعدادی از اصول و ویژگی‌های امنیتی گیت را بررسی می‌کنیم:

1. احراز هویت و دسترسی: گیت از احراز هویت قوی و سیستم دسترسی برای مدیریت کدها استفاده می‌کند. این امر به مدیران امکان می‌دهد تا دقیقاً کنترل کنند که کدام کاربران به کدام بخش‌ها یا مخازن دسترسی دارند.

2. رمزنگاری انتقالی: گیت از رمزنگاری انتقالی برای اطلاعاتی که بین کلاینت و سرور منتقل می‌شوند استفاده می‌کند، بنابراین اطلاعات کاربران در حین انتقال محافظت می‌شوند و از این راه تهدیدات امنیتی مانند حملات Man-in-the-Middle مهار می‌شوند.

3. ویژگی‌های امنیتی ایستا: گیت از ویژگی‌های امنیتی ایستا مانند امضای دیجیتال برای تضمین اصالت و امنیت داده‌ها استفاده می‌کند. این امر به اطمینان از اینکه تغییراتی که در کدها صورت می‌گیرد، از منابع معتبر و اصلی است، کمک می‌کند.

4. مدیریت محافظت از گیت هاب: گیت‌هاب ابزارهایی برای مدیریت محافظت و امنیت مخازن فراهم کرده است. این ابزارها شامل ویژگی‌هایی مانند گزارش‌های امنیتی، اسکنرهای آسیب‌پذیری و مدیریت دسترسی‌ها می‌شود.

5. بک‌آپ و بازیابی: گیت از قابلیت بک‌آپ گرفتن و بازیابی داده‌ها برای حفاظت در برابر از دست رفتن اطلاعات استفاده می‌کند. این قابلیت به کاربران امکان می‌دهد تا در صورت بروز هرگونه مشکل یا اتفاق غیرمنتظره، به راحتی داده‌های خود را بازیابی کنند.

 تسهیل همکاری و هماهنگی بین توسعه‌دهندگان

گیت به عنوان یک سیستم مدیریت نسخه توزیع‌شده، نقش بسیار مهمی در تسهیل همکاری و هماهنگی بین توسعه‌دهندگان دارد. این امر به طور مستقیم به بهبود عملکرد و کارایی تیم‌های توسعه نرم‌افزار کمک می‌کند. در زیر تاثیرات مهم و مواردی که در این زمینه می‌توان از گیت استفاده کرد را بررسی می‌کنیم:

1. مدیریت نسخه بهبود یافته: گیت امکانات گسترده‌ای برای مدیریت نسخه ارائه می‌دهد که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا به صورت کامل کنترل کنند که کدام تغییرات در نسخه‌های مختلف نرم‌افزار انجام شده است. این امکانات شامل شاخه‌ها (branches)، تگ‌ها (tags)، و کامیت‌ها (commits) می‌شود که به تیم‌ها اجازه می‌دهد به صورت موثرتر و هماهنگ‌تر بر روی کدها کار کنند.

2. همزمانی توسعه: گیت به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد به صورت همزمان بر روی کدها کار کنند. این امر به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که به صورت موازی و هماهنگ به توسعه‌ و بهبود نرم‌افزار بپردازند، بدون اینکه به تداخل یا تداخل در کارهای یکدیگر برخورد کنند.

3. مدیریت تداخل‌ها: گیت امکاناتی برای مدیریت تداخل‌ها در هنگام تغییرات همزمان را فراهم می‌کند. به عنوان مثال، اگر دو توسعه‌دهنده تغییرات مشابهی را در یک بخش از کد اعمال کنند، گیت ابزارهایی مانند رزرو (lock) و حل تضاد (conflict resolution) را برای رفع تضادها ارائه می‌دهد.

4. پیگیری تغییرات: گیت امکانات پیگیری تغییرات در کد را فراهم می‌کند. این امر به تیم‌ها این امکان را می‌دهد که به راحتی تاریخچه تغییرات را بررسی کنند، از تغییرات جدید آگاه شوند و به کدها دسترسی داشته باشند.

5. مشارکت و بازخورد: گیت به توسعه‌دهندگان امکان مشارکت و ارسال پیشنهادات تغییر (pull request) را فراهم می‌کند. این امر به سایر اعضای تیم اجازه می‌دهد تا به بهبود و پیشرفت کدها کمک کنند و بازخورد مفیدی ارائه دهند.

6. استفاده از ابزارهای همراه: گیت امکانات و ابزارهایی را برای استفاده در توسعه نرم‌افزارهای موبایل و توسعه وب ارائه می‌دهد که به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که به صورت موثرتر به کدهای خود دسترسی داشته باشند.

نتیجه گیری

گیت به عنوان یک سیستم مدیریت نسخه، نقش بسیار مهمی در توسعه نرم‌افزار دارد. این ابزار با ارائه امکاناتی مانند مدیریت نسخه، همزمانی توسعه، مدیریت تداخل‌ها، پیگیری تغییرات، مشارکت و بازخورد، و استفاده از ابزارهای همراه، به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا به صورت هماهنگ و کارآمد‌تر در پروژه‌های نرم‌افزاری کار کنند. از این رو، استفاده از گیت بهبود عملکرد و کارایی تیم‌های توسعه را بهبود می‌بخشد و به روند توسعه نرم‌افزار کمک می‌کند تا به صورت موثرتر و کارآمدتر انجام شود.  گیت به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد به صورت هماهنگ و کارآمد‌تر در پروژه‌های نرم‌افزاری کار کنند و عملکرد و کارایی تیم‌های توسعه را بهبود بخشند.